Narodni muzej u Požarevcu je posle muzeja u Beogradu najstariji muzej u Srbiji, osnovan 1895. godine. Zbog pandemije izazvane virusom korona nije mogao da se 2020. obeleži značajan jubilej, 125 godina postojanja, ali ćemo to delom sada uraditi i kroz seriju tekstova na portalu „Trag“. Pošto muzej pokriva teritoriju Braničevskog okruga od velikog značaja je medijska prezentacija „Krstine kuće“, odnosno Narodnog muzeja u Požarevcu. U toku realizacije ovog projekta skrenućemo i pažnju na Spomen zbirku Miodraga Markovića, jednog od najznačajnijih Požarevljana, koja predstavlja legat – poklon porodice Marković gradu Požarevcu…
Spomen zbirka Miodraga Markovića predstavlja legat-poklon porodice Marković gradu Požarevcu, ozvaničen je Ugovorom između tadašnje Skupštine opštine Požarevac i porodice Marković, Danice, Bisenije, Veroslave, Stojadina i Ivana iz Beograda. Pomoć u prikupljanju podataka o ovom značajnom objektu pored glavnog izvora-monografije „Spomen zbirka Miodraga Markovića“, koju je napisala Violeta Tomić, pružile su nam i kustosi Narodnog muzeja u Požarevcu Marina Radosavljević i Biljana Pićurić.
Sledeći želju legatora, Miodraga Markovića, diplomate, rođenog Požarevljanina, njegova porodica poklonila je izuzetno vrednu zbirku, kolekciju slika koju je Marković godinama sakupljao. Njegova namera, od samog početka formiranja zbirke, bila je da ona jednog dana pripadne njegovom rodnom gradu – Požarevcu za koji je Marković tokom života bio vezan, iako, službujući u diplomatiji, nije imao mogućnosti da ga češće posećuje. Svoju želju i nameru da ovu značajnu kolekciju pokloni rodnom gradu Miodrag Marković je još 1963. saopštio ondašnjem potpredsedniku požarevačke opštine Branku Ivoševiću. Želja Miodraga Markovića bila je da ova kolekcija bude izložena javnosti u posebnoj galeriji.
Nakon smrti legatora porodica Marković je poslala pismo SO Požarevac saopštavajući njegovu volju da rodnom gradu pokloni zbirku umetničkih dela, uglavnom srpskih slikara, ličnu biblioteku, odlikovanja i nešto korišćenog nameštaja. Posle saznanja o ovom poklonu, prepiske i ličnih kontakata sa porodicom, Ugovor o poklonu je potpisan 11. oktobra 1972. Zbog nedostatka adekvatnog prostora poklonjena zbirka Miodraga Markovića ostala je deponovana čak deset godina. Adaptacijom nekadašnje zgrade Muzičke škole, zgrada između zgrade Narodnog muzeja i Galerije Milene Pavlović Barili, zbirka je dobila svoju galeriju pod nazivom: Galerija spomen zbirke Miodraga Markovića, u sastavu Narodnog muzeja u Požarevcu.
Ugovorom je poklonjeno 44 uljanih slika i crteža, zatim lične stvari i predmeti: kanabe, stočić, 101 knjiga sa posvetom pisaca, dva persijska tepiha, 140 kataloških listića, bronzana bista Miodraga Markovića, dve stilske stolice i jedna vitrina za knjige. U sastav zbirke ušla su i Markovićeva odlikovanja.
Miodrag Marković je zbirku sakupljao sa upornošću i oduševljenjem pravog ljubitelja umetnosti, posedujući istančan ukus i puno razumevanje slikarstva. Ovaj rođeni Požarevljanin celi svoj život, još od početka studiranja prava u Parizu do pred smrt, posvetio je druženju sa slikarima svoga doba. Tokom studiranja na Ekonomsko-političkoj školi u Londonu Marković je započeo druženje sa Vasom Pomorišcem.
Kao imućan čovek i diplomata celu svoju ušteđevinu ulagao je kupujući likovna dela srpskih slikara. Posebno prijateljske veze Marković je imao sa Mihajlom Petrovim, koji je izvesno vreme proveo u Kostolcu. O tome svedoči i više Markovićevih portreta koje je uradio Petrov. Kao potvrda ove bliske veze je i odluka porodice Petrov i Jelene Ćirković da 1984. godine ovoj poklon-zbirci, naknadno, pokloni još 15 dela autora čija su dela zastupljena u zbirci. Po želji darodavca, izvršilac legata i postavke bio je dr Lazar Trifunović, lični prijatelj Miodraga Markovića.
Stalna postavka ove spomen zbirke izložena je u adaptiranoj zgradi, čime je dobijen skroman izložbeni prostor koji čine jedna veća sala od 55 kvadratnih metara u kojoj je predstavljen veći deo zbirke. Zvanično, Galerija spomen zbirke Miodraga Markovića otvorena je za javnost 11. oktobra 1982. godine.
Bilo da se nalazio na dužnosti generalnog konzula Jugoslavije u Njujorku, diplomatskim misijama ili na dužnosti šefa protokola Saveznog sekretarijata za inostrane poslove, Miodrag Marković nikada nije zaboravljao rodni Požarevac. U toku života pomagao je da se otvori Galerija Milene Pavlović Barili. Sigurno je da bi mnoge njene vredne slike zauvek ostale u galerijama Amerike da ih Marković nije preuzeo i preneo u Požarevac. Otuda je lako shvatiti želju legatora da svoju vrednu kolekciju ostavi rodnom gradu.
U kolekciji se nalaze izvanredna likovna dela eminentnih slikara, koji pripadaju generaciji između dva svetska rata, a koji su svojim stvaralaštvom podigli srpsku umetnost na visoki evropski nivo. Tako su u kolekciju ušle slike Milana Konjovića, Marka Čelebonovića, Mila Milunovića, Jovana Bjelića, Zore Petrović, Peđe Milosavljevića, Nedeljka Gvozdenovića, Ivana Tabakovića, Ivana Radovića, Vase Pomorišca, Ljubice Sokić, Mihajla Petrova i drugih. Svako njihovo delo Marković je odabrao sa puno pravog likovnog osećanja, tako da ova zbirka predstavlja lepu celinu, koja pruža interesantan presek kroz stvaralaštvo slikarske generacije između dva svetska rata.
Vredno je istaći da se grad Požarevac svom legatoru Miodragu Markoviću odužio dajući jednoj ulici (u kojoj se nalazila njegova kuća) ime po njemu…
– Ovaj tekst nastao je u sklopu projekta „Narodni muzej u Požarevcu, jedan od najstarijih u Srbiji“, koji sufinansira Gradsko veće Grada Požarevca po osnovu Konkursa za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja za štampane medije, radio, televizijske, internet medije i novinske agencije za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja na teritoriji grada Požarevca u 2021. godini.
– Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
Izvor: Trag /„Spomen Zbirka Miodraga Markovića“ (V. T.)
Foto: Trag